Türkiye’de okul öncesi çocuklara yönelik ekran medyası kullanım yönergelerinin geliştirilmesi:
Araştırmacılar: Dr. Ayten Bilgin, Assoc. Prof. Gizem Arikan, Dr. Esra Ercan Bilgic
Proje, okul öncesi çocukların ebeveynleriyle birlikte ekran medyası kullanım biçimlerini incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmadan elde edilecek bulgular doğrultusunda, Türk ebeveynlere yönelik bir rehber geliştirilecektir. Proje, British Council tarafından Uluslararası Bilim Ortaklıkları Fonu (ISPF) Araştırma Güçlendirme Programı kapsamında desteklenmektedir.
Sosyal medya etkileşimi, ekran süresi ve ruh sağlığı:
Araştırmacılar: Prof. Dr. Ibrahim Hakki Acar, Assoc. Prof. Gizem Arikan
Bu proje, genç yetişkinlerin ve erken çocukluk dönemindeki çocukların ebeveynlerinin sosyal medya kullanımı, ekran süresi ve ruh sağlığına ilişkin bir dizi çalışmayı içermektedir. Erken çocukluk dönemindeki çocukların ebeveynlerinden veri toplama süreci hâlen devam etmektedir.
Ebeveyn Tükenmişliği Konsorsiyumu: Nitel ve Nicel Çalışmalar:
Araştırmacılar: Assoc. Prof. Gizem Arikan, Assoc. Prof. Ayse Meltem Ustundag-Budak, Assoc. Prof. Ege Akgün, the members of the Parental Burnout Consortium.
Birinci çalışma, dünya genelinde annelerde ebeveyn tükenmişliğinin fiziksel, duygusal ve bilişsel örüntülerini incelemeyi amaçlamaktadır. Annelerin anlatılarından yola çıkarak kültürler arası farklılıklar ortaya konulacaktır. İkinci çalışma ise ebeveyn tükenmişliğiyle ilişkili olarak; kültürel değişkenler (ör. güç mesafesi, bireycilik-toplulukçuluk), sosyo-demografik değişkenler, aracı değişkenler (ör. ebeveynlik özellikleri) ve düzenleyici değişkenler (ör. duygu düzenleme) ile çocuk çıktıları (ör. çocuk davranışları) üzerine odaklanmaktadır. Türk örneklemi için veri toplama süreci tamamlanmıştır.
Uluslararası COVID-19 Ebeveyn Tükenmişliği Çalışması:
Araştırmacılar: Prof. H.J.A. van Bakel, Assoc. Prof. Gizem Arikan, Assoc. Prof. Ege Akgün, Assoc. Prof. Ayşe Meltem Üstündağ-Budak, Ebeveyn Tükenmişliği Konsorsiyum üyesi araştırmacılar
Veriler, konsorsiyum üyesi Tilburg Üniversitesi’nden Prof. H. J. A. van Bakel’in liderliğinde, Avrupa’daki çeşitli ülkelerden toplanmıştır. Projenin amacı, pandemi sürecinde ebeveynlerin bireysel farklılıklarını, COVID-19 bağlamında karşılaştıkları sorunları ve ebeveyn tükenmişliği düzeylerini karşılaştırmaktır.
Yayınlar:
van Bakel, H., Bastiaansen, C., Hall, R., Schwabe, I., Verspeek, E., Gross, J. J., Brandt, J. A., Aguiar, J., Akgun, E., Arikan, G., Aunola, K., Bajgarová, Z., Beyers, W., Bílková, Z., Boujut, E., Chen, B.-B., Dorard, G., Escobar, M. J., Furutani, K., . . . Roskam, I. (2022). Parental burnout across the globe during the COVID-19 pandemic. International Perspectives in Psychology: Research, Practice, Consultation, 11(3), 141–152. doi: 10.1027/2157-3891/a000050
İki Nesilde Duyguları ve Başetme Stillerini Etkileyen Faktörler:
Araştırmacılar: Dr. Gizem Arikan, Assoc. Prof. İbrahim Hakkı Acar, Dr. Ayşe Meltem Üstündağ-Budak
Projenin amacı, genç yetişkinler ile ebeveynlerinin duygusal durumlarının, bağlanma stillerinin ve erken çocukluk deneyimlerinin; başa çıkma tarzları, psikolojik iyi oluş ve sosyal medya kullanımı üzerindeki etkilerini incelemektir.
Yayınlar:
Arikan, G., Acar, I. H. & Ustundag-Budak, A. M. (2022). A two-generation study: The transmission of attachment and young adults’ depression, anxiety, and social media addiction. Addictive Behaviors, 124(107109). doi: 10.1016/j.addbeh.2021.107109
COVID-19 Salgını Bağlamında Ebeveynlerin Bireysel, Ailesel ve Çevresel Stres Faktörlerinin Çocukların Psikolojik Sağlığı Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi:
Araştırmacılar: Assoc. Prof. İbrahim Hakkı Acar, Prof. Asiye Kumru, Assoc. Prof. Gizem Arikan, Dr. Fatma Özge Ünsal
COVID-19 döneminde küçük yaşlarda çocukları olan ebeveynlerin bireysel, ailesel ve toplumsal/çevresel stres kaynaklarının tespit edilmesi ve bu stres kaynaklarının çocukların psikolojik sağlığı üzerindeki etkisini incelemek hedeflenmiştir. TÜBİTAK SOBAG tarafından desteklenmiştir (Proje no: 120K387).
Yayınlar:
Arikan, G., Acar, I.H., Kumru, A. & Unsal, O.F. (2025). Maternal symptoms and emotional availability predicting children's behavior problems: A longitudinal study. Journal of Applied Developmental Psychology, 97, 101753.doi: 10.1016/j.appdev.2024.101753
Uluslararası Ebeveyn Tükenmişliği Araştırması ve Ebeveyn Tükenmişliği Ölçeği’nin Türkiye Adaptasyonu:
Araştırmacılar: Dr. Isabelle Roskam, Dr. Moria Mikolajczak, Dr. Gizem Arıkan, Dr. Ayşe Meltem Üstündağ-Budak, Assoc. Prof. Ege Akgün, Ebeveyn Tükenmişliği Konsorsiyum Üyeleri
Ülkemizde Ebeveyn Tükenmişliği Değerlendirme Ölçeği kazandırılarak geçerlilik ve güvenilirliği test edilmiştir. Ayrıca pek çok ülkeden toplanan verilerle ebeveyn tükenmişliğin kültürlerarası benzerlik ve farklılıkları ebeveynlik faktörleri kapsamında incelenmiştir.
Yayınlar:
Matias, M., Aguiar, J., Fontaine, A. M., Akgun, E., Arikan, G., Aunola, K., Barham, E., Beyers, W., Boujut, E., Brytek-Matera, A., Carbonneau, N., César, F., Chen, B. B., Dorard, G., Dunsmuir, S., Egorova, N., Elias, L., Favez, N., Foran, H. M., … Roskam, I. (2023). Profiles of Parental Burnout Around the Globe: Similarities and Differences Across 36 Countries. Cross-Cultural Research. doi: 10.1177/10693971231174551
Roskam, I., Aguiar, J., Akgun, E., Arena, A. F., Arikan, G., Aunola, K., Besson, E... (2023). Three reasons why parental burnout is more prevalent in individualistic countries: a mediation study in 36 countries. Social Psychiatry Psychiatric Epidemiology. doi: 10.1007/s00127-023-02487-z
Lin, G. X., Mikolajczak, M., Keller, …G., Arikan, … Roskam, I. (2022). Parenting culture(s): Ideal-parent beliefs across 37 countries. Journal of Cross-Cultural Psychology. doi: 10.1177/00220221221123043
Lin, G. X., Goldenberg, A., Arikan, G., Brytek-Matera, A.,…& Gross, J.J. (2022). Reappriasal, social support, and parental burnout. British Journal of Clinical Psychology. doi: 10.1111/bjc.12380
Roskam, I., Gallaee, L., Aguiar, J., Akgun, E., Arena, A., Arikan, G…Mikolajczak, M. (2022). Gender equality and maternal burnout: A 40-Country Study. Journal of Cross-Cultural Psychology. doi: 10.1177/00220221211072813
Roskam, I., Aguiar, J., Akgun, E., Arikan, G., Artavia, M., Avalosse, H., Aunola, K., Bader, M., Bahati, C., Barham, E. J., Besson, E., Beyers, W., Boujut, E., Brianda, M. -E., Brytek-Matera, A., Carbonneau, N., César, F., Bhen, B. B., Dorard, G.,… Mikolajczak, M. (2021). Parental burnout around the globe: A 42 country study. Affective Science, 2, 58-79. doi: 10.1007/s4276102000028-4
Arikan, G., Ustundag- Budak, A. M., Akgün, E., Mikolajczak, M. & Roskam, I. (2020) Validation of Turkish version of the Parental Burnout Assessment (PBA). New Directions for Child & Adolescent Development, 2020(174), 15-32. doi: 0.1002/cad.20375
Güvenli Çember Ebeveynlik Eğitim Programı İle Anne-Çocuk Arasındaki Bağlanma İlişkisinin Güçlendirilmesi:
Araştırmacılar: Dr. Gizem Arikan, Prof. Asiye Kumru, Prof. Feyza Çorapcı
Danışman: Prof. Nebi Sümer
Proje kapsamında Güvenli Çember Ebeveynlik Eğitim Programı’nın Türkçe uyarlaması tamamlanmıştır. Programın kısa ve uzun vadeli etkililiği, düşük sosyoekonomik düzeydeki anne-çocuk çiftlerinde test edilmiştir. Ayrıca, çocuğun bağlanma güvenliği için risk faktörleri incelenmiştir. Proje, TÜBİTAK Sosyal ve Beşerî Bilimler Araştırma Grubu tarafından, TÜBİTAK–3501 Kariyer Geliştirme Destek Programı (Proje No: 114K813) kapsamında desteklenmiştir.
Yayınlar:
Gunal-Tasel, I. Z. & Arikan, G. (2024). How do Emotional Availability, Attachment, and Parenting Stress Relate to Attachment Security? Findings from Turkish Mother-Toddler Dyads. Journal of Child and Family Studies, 33, 2310-2323. doi: 10.1007/s10826-024-02783-5
Arikan, G., Ustundag-Budak, A. M., Toz, N*. & Senturk, G. (2023). Do Turkish mothers’ emotion regulation, psychological symptoms and caregiving helplessness vary based on attachment states of mind? Attachment & Human Development, 25(3-4), 417–436. doi: 10.1080/14616734.2023.2219657
Arikan, G. & Kumru, A. (2023). A person-based approach to emotion socialization in toddlerhood: Individual differences in maternal emotion regulation, mental health and parental sense of competence. Scientific Reports, 13, 13606. doi: 10.1038/s41598-023-40850-x
Arikan, G. & Kumru, A. (2023). Anne bağlanma özelliklerinin çocuğun güvenli bağlanması üzerindeki rolü ve Güvenli Çember Ebeveynlik destek programı [The role of maternal attachment characteristics in child’s attachment security and Circle of Security Parenting support programme.] (pp.151-168). In F. Çorapcı & A. Doğan (Eds.), Çocuk ve ergen müdahale programları [Child and adolescent interventions]. İstanbul, Türkiye: Nobel Yayın Grubu.
Arikan G. & Kumru, A. (2022). Risk factors for child’s attachment security in Turkey and positive effects of Circle of Security Parenting (COS-P) intervention on mothers’ mental health. (pp.293-308). In Hilal Şen & Helaine Selin (Eds.), Childhood in Turkey: Sociological, educational and psychological perspectives. Springer: USA.
Toz, N., Arikan, G. & Ustundag-Budak, A. M. (2021). The role of emotion regulation and maternal symptoms in caregiving helplessness during toddlerhood years. Current Psychology. doi: 10.1007/s1214402101855-9
Arikan, G., Kumru, A. & İlhan, A. O. (2021). Turkish validation study of caregiving helplessness questionnaire. Nesne, 9(19), 52-68. doi: 10.7816/nesne-09-19-05